Дмитриев Петр Никифорович

1938-201

         Дмитриев Петр Никифорович - Туутук РФ суруйааччыларын уонна суруналыыстарын Түмсүүтүн чилиэнэ, саха фольклорун чинчийээччи, оҕо суруйааччыта, тылбаасчыт. 1938 сыллаахха бэс ыйын 4 күнүгэр Саха АССР Мэҥэ-Хаҥалас улууһун Хара нэһилиэгэр төрөөбүт. 1964 с. - Саха государственнай университетын историко-филологическай факультетын саха салаатын бүтэрбит. 1964-1969 сс. - аҕыс кылаастаах оскуола дириэктэринэн, ЫБСЛКС Мэҥэ-Хаҥаластааҕы райкомун сэкирэтээринэн үлэлээбит. 1969-1972 сс. - аспыраан, Щепкин аатынан Москватааҕы театральнай училищеҕа саха литературатыгар уонна фольклоругар преподаватель. 1972-2007 сс. – гуманитарнай чинчийии Институтун старшай научнай үлэһитэ.

2008 сылтан - РНА СС гуманитарнай чинчийиилэр уонна аҕыйах ахсааннаах омуктар кыһалҕаларын үөрэтэр Институт олоҥхо салаатын научнай үлэһитэ.

         П. Н. Дмитриев 20-чэ сыл фольклор экспедицияларын салайбыта. Чинчийээччи фонотекатыгар 30-ча олоҥхо тыллара бааллар, олортон П.П.Ядрихинскай - Бэдьээлэ «ДьырыбынаДьырылыатта», Н.И.Степанов - Ноорой «Күн Эрили» олоҥхолоро туспа кинигэ буолан бэчээттэнэн тахсыбыттара. К.Л.Федоров - Көскөйө «Күн Тэгиэримэ», Н.И.Степанов - Ноорой «Оҕо Ньургун», В. Н. Попов - Бочоох «Үөлэн Кыырдьыт», П.П.Ядрихинскай - Бэдьээлэ «Күн Дьүһүлдьүт» олоҥхолорун бэчээккэ бэлэмнээн, күн сирин көрдөрбүт. 2003 сыллаахха П. А. Ойуунускай 110 сааһыгар анаан, кини кыыһа С.П.Ойуунускайаны кытта «Дьулуруйар Ньургун Боотур» олоҥхону бүттүүн бэчээттэтэн таһааттарбыттар. П.Н.Дмитриев улуу суруйааччы Ойуунускай айымньыларын, саха литературатын үөрэтиигэ сүҥкэн үлэни оҥорбут. 1970 сыллаахха Петр Дмитриев - Туутук оҕо литературатын курдук уустук жанрга ылсан үлэлээбитэ. Кини оҕолорго анаан «Сайылыгым барахсан» диэн ааттаах бастакы хоһооннорун кинигэтэ бэчээттэммит. Кини хоһоонноро оскуола иннинээҕи саастаах оҕолор хрестоматияларыгар, кылаас таһынааҕы ааҕыы учебниктарыгар киирбиттэрэ. Тэрийэр, айар үлэҕэ талааннааҕа эдэриттэн биллибитэ. Ол да иһин хомсомуолга үлэлээн, кэлин төрөөбүт улууһугар Мэҥэ-Хаҥаласка оскуолаҕа дириэктэрдээн, дьону-сэргэни түмэ тардар ураты дьоҕурун көрдөрбүтэ. Ити кэннэ 10-н тахса хоһоонноох, кэпсээннээх кинигэлэри суруйбут: «Пламя поколений» (1971), «Маайыс» (1973), «Дьиэрэҥкэй» (1980), «Ойууройууhута» (1982), «Хаар балаҕан» (1987), «Күрээйэхчэй» (1990), «Лето» (1993), «Светлая жизнь» (1997), «Туллукхаара» (1998) (оскуола иннинээҕи саастаах оҕолорго анаммыт ырыанньык).